Libya Tezkeresi Meclis’te: Yetki 2 Yıl Uzatılıyor

Libya’ya Türk askerinin gönderilmesine imkan tanıyan yetkinin 24 ay daha uzatılmasını öngören Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunuldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan tezkerede, Libya’da 2011 yılındaki gelişmelerin ardından demokratik kurumların kurulmasına yönelik girişimlerin, artan silahlı çatışmalar nedeniyle sekteye uğradığı ve ülkede parçalı bir yapının ortaya çıktığına dikkat çekildi.

Tezkerede, ateşkesin sağlanamaması, siyasi birliğin tesis edilememesi ve işleyen bir devlet düzeninin kurulamaması üzerine, barış ve istikrarın sağlanması amacıyla Birleşmiş Milletler öncülüğünde yürütülen ve yaklaşık bir yıl süren Libya Siyasi Diyaloğu süreci sonucunda Libya Siyasi Anlaşması’nın 17 Aralık 2015’te Fas’ın Suheyrat kentinde imzalandığı hatırlatıldı.

Bu anlaşma çerçevesinde kurulan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH), Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2015 tarihli 2259 sayılı kararı doğrultusunda Libya’yı temsil eden tek meşru hükümet olarak uluslararası toplum tarafından tanındığı ifade edildi. Aynı kararın, Libya Siyasi Anlaşması’nın uygulanması ve UMH dahil ilgili kurumların desteklenmesi çağrısını içerdiği vurgulandı.

Tezkerede, Nisan 2019’da UMH’yi devirmeye yönelik saldırıların başlaması üzerine Libya yönetiminin Aralık 2019’da Türkiye’den destek talep ettiği bilgisine yer verildi. Devam eden süreçte çatışmaların durdurulduğu, Libya’nın bölge ve Türkiye açısından ciddi güvenlik riski oluşturabilecek bir kaos ortamına sürüklenmesinin önüne geçildiği, sahada görece bir sükûnetin sağlandığı kaydedildi. Bu ortamın, BM himayesinde ve Libyalıların öncülüğünde ateşkes ve siyasi diyalog sürecinin ilerlemesine imkan tanıdığı belirtildi.

Tezkerede, Türkiye’nin BM kararları çerçevesinde ve uluslararası meşruiyet temelinde, Libya’nın egemenliği, toprak bütünlüğü ve siyasi birliğinin korunmasına, kalıcı ateşkesin sağlanmasına ve ulusal uzlaşıya dayalı siyasi süreçlerin desteklenmesine yönelik güçlü desteğini sürdürdüğü ifade edildi. Seçimlerin henüz yapılamamasının ülkedeki siyasi belirsizliği derinleştirdiği, bunun da sahada sağlanan sükûneti tehlikeye attığına dikkat çekildi.

Türkiye ile Libya arasında imzalanan Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası ile gelişen tarihi, siyasi ve ekonomik ilişkiler de hatırlatılarak, Libya’da ateşkesin devamı ve siyasi sürecin başarıyla sonuçlanmasının Türkiye açısından stratejik öneme sahip olduğu vurgulandı.

Tezkerede ayrıca, Güvenlik ve Askeri İş Birliği Mutabakat Muhtırası kapsamında Türkiye’nin Libya’ya yönelik eğitim ve danışmanlık desteğini sürdürdüğü, sahadaki istikrarın korunmasına aktif katkı sunduğu ifade edildi. Buna karşın, kalıcı ateşkesin ve siyasi diyalog sürecinin henüz tamamlanamadığı, askeri ve güvenlik kurumları başta olmak üzere devlet yapısının tam anlamıyla birleştirilemediği belirtildi.

BM gözetiminde yürütülen askeri ve siyasi görüşmelerin sonuçlanabilmesi için çatışmaların yeniden başlamasının önlenmesinin kritik önem taşıdığına işaret edilen tezkerede, olası bir çatışma ortamının Türkiye’nin hem Akdeniz’deki hem de Kuzey Afrika’daki çıkarlarını olumsuz etkileyebileceği ifade edildi.

Bu çerçevede tezkerede; Türkiye’nin milli çıkarlarını korumak, terör örgütleri ve gayrimeşru silahlı gruplardan kaynaklanabilecek tehditleri bertaraf etmek, kitlesel göç risklerine karşı tedbir almak, insani yardımların ulaştırılmasını sağlamak ve gerektiğinde BM’nin silah ambargosuna ilişkin yetkiler kapsamında hareket edebilmek amacıyla, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yurt dışında görevlendirilmesine izin veren yetkinin süresinin 2 Ocak 2026’dan itibaren 24 ay uzatılması talep edildi.

Son olarak, bu iznin Anayasa’nın 92’nci maddesi uyarınca, daha önce verilen ve son olarak 30 Kasım 2023’te uzatılan TBMM kararının devamı niteliğinde olduğu belirtilerek, konunun Meclis’in takdirine sunulduğu ifade edildi.